Osoby niepełnosprawne w UE

W dniu 11 grudnia 2024 r. Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wewnętrznej Parlamentu Europejskiego opublikowała badanie dotyczące danych statystycznych na temat osób niepełnosprawnych, o które wcześniej wnioskowała Komisja Zatrudnienia i Spraw Socjalnych na początkowym etapie kadencji 2024-2029.

Według badania około 7,2 procent osób w wieku 16 lat i starszych mieszkających w prywatnych gospodarstwach domowych zadeklarowało znaczną niepełnosprawność, a około 19,6 procent zgłosiło umiarkowaną niepełnosprawność. Dodając oba odsetki, można oszacować wskaźnik niepełnosprawności w Unii Europejskiej na prawie 30 procent. Badanie obejmuje jako poważne niepełnosprawności ograniczenia wzroku, słuchu i chodzenia, ale pomija w swoim zakresie ograniczenia mowy.

Podział na państwa członkowskie pokazuje, że definicja osób niepełnosprawnych jest bardzo zróżnicowana w poszczególnych krajach. Na samym szczycie znajduje się Łotwa, która uważa, że 34 procent jej populacji cierpi z powodu jakiejś formy niepełnosprawności, podczas gdy Bułgaria zajmuje ostatnie miejsce z zaledwie 10 procentami. W szczególności, jeśli chodzi o poważną niepełnosprawność, Hiszpania plasuje się w czołówce z 10 procentami populacji uznawanej za znajdującą się w tak trudnej sytuacji, podczas gdy Bułgaria znajduje się na samym dole z 2,2 procentami.

Osoby niepełnosprawne mieszkające w instytucjach stanowią od 0,7% do 0,8% populacji Unii Europejskiej. Ten niski odsetek jest zgodny z ogólną tendencją do tzw. polityki deinstytucjonalizacji.

Jeśli chodzi o edukację, dzieci z oficjalną decyzją o specjalnych potrzebach edukacyjnych stanowiły około 4,2%, choć istnieje duża zmienność między państwami członkowskimi. Ponownie możemy zaobserwować znaczną różnicę, jeśli porównamy nasze różne kraje: na Łotwie ponad 15% nieletnich jest objętych kształceniem specjalnym, podczas gdy w Luksemburgu liczba ta nie osiąga nawet 1%.

Około 22,2% młodych osób niepełnosprawnych w wieku 18-24 lat przedwcześnie zakończyło naukę w porównaniu z 8,4% młodych osób bez niepełnosprawności. W Rumunii odsetek ten wynosi ponad 65%, a na Węgrzech 46%.

Jeśli chodzi o rynek pracy, luka w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych wyniosła 22 procent w Unii Europejskiej w 2023 roku. Około 51 procent osób niepełnosprawnych jest zatrudnionych, znacznie poniżej wskaźnika zatrudnienia wynoszącego 73 procent wśród osób pełnosprawnych. Po raz kolejny sytuacja w UE-27 jest zróżnicowana, przy czym Republika Czeska zatrudnia prawie 67 procent osób niepełnosprawnych, a Bułgaria zaledwie 27 procent.

Systemy kwot zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie istnieją w krajach skandynawskich i bałtyckich; w tych, w których istnieją, kwoty zatrudnienia osób niepełnosprawnych wahają się od 3% do 6%.

Z drugiej strony, 28,8% osób niepełnosprawnych jest zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, w porównaniu z 18% osób bez niepełnosprawności. Państwem członkowskim o najwyższym ryzyku ubóstwa lub wykluczenia społecznego dla osób niepełnosprawnych jest Estonia (38 procent, czyli ponad jedna trzecia ogółu); najniższe ryzyko występuje na Słowacji (13 procent).

Około 5,3% osób w wieku od 16 do 64 lat otrzymywało rentę inwalidzką, ale istnieją duże różnice między państwami członkowskimi; Estonia i Belgia zajmują czołowe miejsca, odpowiednio z 13% i 12%, podczas gdy Grecja i Słowenia oferują poniżej 2%. Warto zauważyć, że średni odsetek osób otrzymujących rentę inwalidzką jest niższy niż odsetek osób deklarujących poważną niepełnosprawność.

Jeśli chodzi o umiejętności cyfrowe, 81,2 procent osób niepełnosprawnych korzysta z Internetu, w przeciwieństwie do 93,4 procent osób pełnosprawnych. Krajem Unii o najwyższym wykorzystaniu Internetu przez osoby niepełnosprawne jest Irlandia (imponujące 100 procent); na drugim końcu spektrum znajduje się Bułgaria (53 procent).

Źródło zdjęcia: Komisja Europejska, Zatrudnienie, Sprawy Społeczne i Włączenie Społeczne