Трговскиот суфицит на ЕУ се намалува, бидејќи извозот во САД нагло се намалува

Во јуни 2025 година се забележува значителен пад на трансатлантскиот трговски биланс, предизвикан од падот на извозот и зголемувањето на увозот.

Трговскиот биланс на Европската Унија се намали во јуни 2025 година, бидејќи новите бројки од Евростат покажуваат нагло намалување на нејзиниот суфицит со остатокот од светот. Според извештајот, ЕУ регистрираше суфицит во трговијата со стоки од 8 милијарди евра, што е нагло намалување од 20,3 милијарди евра регистрирани во јуни 2024 година. Само за еврозоната, суфицитот изнесуваше 7 милијарди евра.

Најновите податоци даваат мешана слика: додека вкупниот извоз на ЕУ кон партнери кои не се членки на ЕУ остана стабилен на 213,7 милијарди евра, увозот се зголеми за 6,4%, зголемувајќи го притисокот врз надворешната рамнотежа на блокот. Клучен двигател на овој развој беше влошувањето на трговијата со Соединетите Американски Држави, традиционално еден од најважните трговски партнери на Европа.

Трговијата со САД драматично ослабува

Трансатлантските трговски бројки се издвојуваат како особено негативни. Извозот на ЕУ во САД се намали за 10,3% на годишно ниво, достигнувајќи само 40,2 милијарди евра во јуни. Ова претставува најголем пад меѓу главните трговски партнери на ЕУ, што е одраз на послабата побарувачка за европски стоки на американскиот пазар.

Во исто време, увозот од САД се зголеми за 16,4%, искачувајќи се на 30,6 милијарди евра. Ова претставува втор највисок годишен раст на увозот по Кина, што укажува на силна американска конкурентност и побарувачка за европска потрошувачка на американски производи.

Комбинацијата од опаѓање на извозот и зголемување на увозот го еродираше трговскиот биланс на Европа со САД, значително намалувајќи го позитивниот придонес што американскиот пазар обично го има кон вкупниот трговски суфицит на ЕУ.

Поширока глобална трговска динамика

Целокупните трговски резултати укажуваат на поширока промена во глобалните економски трендови. Иако Европа успеа да одржи стабилни нивоа на извоз на глобално ниво, растот на увозот сугерира дека европската побарувачка за странски стоки и суровини продолжува да се зголемува. Ова може да се поврзе со релативно стабилната домашна потрошувачка и инвестициските потреби во рамките на блокот.

Падот на извозот насочен кон САД покренува прашања за структурните промени во трговските текови. Силниот американски долар, еволуирачките синџири на снабдување и домашните индустриски политики во Соединетите Американски Држави може да ја намалат конкурентноста на европските стоки. Во меѓувреме, порастот на американскиот извоз во ЕУ може да ја одрази американската сила во сектори како што се енергетиката, технологијата и воздухопловството.

За креаторите на политиките, променливата рамнотежа ја истакнува ранливоста на трговската позиција на Европа на глобалните економски флуктуации. Зависноста на ЕУ од трговските суфицити како стабилизирачки фактор за раст значи дека одржливото намалување на извозот кон главните партнери како САД би можело да претставува ризик за економијата на блокот.

Секторски и политички импликации

Иако соопштението на Евростат не дава детали специфични за секторот, неколку индустрии веројатно се во центарот на промените во бројките. Европските производители на машини, возила и фармацевтски производи – традиционално силни извозници во САД – може да се соочат со зголемена конкуренција или намалена побарувачка. Спротивно на тоа, порастот на увозот во Европа може да биде поврзан со американскиот извоз на енергија, особено течен природен гас (LNG), како и технолошки стоки со висока вредност.

За ЕУ, овој еволутивен трговски пејзаж би можел да предизвика политички дебати за конкурентноста и диверзификацијата. Повиците за посилни индустриски политики, поголеми инвестиции во технологија и напори за намалување на зависноста од надворешни партнери веројатно ќе се интензивираат. Во исто време, европските извозници може да се обидат да се свртат кон побрзорастечките пазари во Азија или Латинска Америка за да ги компензираат загубите во САД.

Европската централна банка и националните влади, исто така, внимателно ќе следат, бидејќи трговските биланси влијаат врз пошироките економски индикатори, вклучувајќи ги прогнозите за раст и динамиката на валутите. Намалувањето на суфицитот би можело да влијае негативно врз еврото, особено ако е придружено со побавно индустриско производство во наредните месеци.

Гледајќи напред

Иако еден месец не ги одредува долгорочните трендови, бројките од јуни 2025 година ја нагласуваат кревкоста на позицијата на Европа во надворешната трговија. Со геополитичките тензии, глобалните прилагодувања на синџирот на снабдување и промените во економската политика кои влијаат врз динамиката на трговијата, ЕУ се соочува со сложена средина во која треба да ги одбрани своите извозни перформанси.

Остриот пад на извозот во САД служи како потсетник дека дури и долгогодишните, робусни економски односи не се имуни на нестабилност. Засега, Европа задржува скромен суфицит, но дали може да го одржи ова во услови на зголемен увоз и слабеење на трансатлантската побарувачка ќе биде клучно прашање за втората половина од 2025 година.

Алесандро Фиорентино