Antysemityzm na Uniwersytecie Islandzkim

Czasami mówi się, że nie trzeba być antysemitą tylko dlatego, że krytykuje się syjonizm i niektóre działania państwa Izrael. Jest to prawdopodobne. Problem polega jednak na tym, że często antysyjonizm jest po prostu antysemityzmem w przebraniu. Staje się to oczywiste, gdy Żydzi z Izraela są oceniani według zupełnie innych kryteriów niż inni ludzie, na przykład gdy odmawia się im prawa do obrony i, co gorsza, do wygrywania wojen. W tym miejscu omówię niedawny islandzki przykład antysemityzmu, który może zainteresować innych.

Zdumiewająca deklaracja

W dniu 13 listopada 2023 r. 346 pracowników Uniwersytetu Islandzkiego, zarówno nauczycieli akademickich, jak i pracowników i absolwentów, wydało publiczną deklarację poparcia dla „narodu palestyńskiego” i jego walki z „izraelskim kolonializmem i ludobójstwem”. Sygnatariusze twierdzili, że w Strefie Gazy dochodzi do „systematycznych czystek etnicznych”. Dodali, że „polityka apartheidu” państwa Izrael jest dobrze udokumentowana, a także wezwali do bojkotu izraelskich naukowców i ich instytucji. Wśród sygnatariuszy znaleźli się Sema Serdaroglu, turecko-islandzka aktywistka, która najwyraźniej była siłą napędową deklaracji; profesor Helga Kress, ultra-feministka, która wykładała literaturę islandzką; Pia Hansson, dyrektorka Fundacji im. Instytut Spraw Międzynarodowych na Uniwersytecie Islandzkim w Islandii; dwóch pracowników jej Instytutu; profesor Vilhjalmur Arnason, emerytowany lewicowy filozof; oraz trzech innych nauczycieli filozofii. Zaskakujące było to, że dyrektor Instytutu Spraw Międzynarodowych podpisał taką deklarację, podobnie jak dwóch pracowników. To pozbawia Instytut jakiejkolwiek wiarygodności jako bezstronną, godną zaufania instytucję. Nie widzę jednak żadnych oznak, by zarząd, któremu przewodniczy profesor Gudmundur Halfdanarson, zareagował w jakikolwiek sposób.

Równie zdumiewające było podpisanie deklaracji przez czterech filozofów z innego powodu. Kiedy studiowałem filozofię na Uniwersytecie Islandzkim (gdzie Vilhjalmur Arnason był moim kolegą z klasy), a później na Uniwersytecie Oksfordzkim, nacisk kładziono na jasne myślenie i dokładne używanie terminów. Ta deklaracja jest przykładem czegoś zupełnie przeciwnego, mętnego myślenia i dewaluacji pojęć. Po pierwsze, rozważmy „kolonializm”. Słowo to, zgodnie ze słownikiem Oxford Dictionary, odnosi się do „polityki lub praktyki przejmowania pełnej lub częściowej kontroli politycznej nad innym krajem, zajmowania go przez osadników i wykorzystywania go ekonomicznie”. Słowo to jest powszechnie używane, całkiem poprawnie, w odniesieniu do polityki głównych mocarstw europejskich w XVIII i XIX wieku, kiedy Hiszpania, Portugalia, Francja, Belgia, Holandia, Wielka Brytania, Imperium Osmańskie i Rosja kontrolowały duże terytoria w obu Amerykach, Afryce i Azji. Podczas gdy większość europejskich mocarstw zrzekła się politycznej kontroli nad swoimi koloniami w połowie XX wieku, niektóre niedawne przykłady kolonializmu to zajęcie Tybetu przez Chiny w 1950 roku i zajęcie zachodnich regionów Gruzji przez Rosję w 2008 roku oraz Krymu i wschodnich regionów Ukrainy w 2014 roku. Związek Radziecki, który rozpadł się w 1991 r., można również uznać za imperium kolonialne pod kontrolą Rosji, choć nominalnie tak nie było.

Co oznacza kolonializm?

Kolonializm niewątpliwie często powodował ucisk i nędzę ludności kolonii. Jak napisał Joseph Conrad w Jądro ciemności„Podbój ziemi, który najczęściej oznacza odebranie jej tym, którzy mają inną karnację lub nieco bardziej płaski nos niż my, nie jest ładną rzeczą, gdy się temu przyjrzeć”. Dobrze znanym przykładem jest Kongo pod rządami Belgów. Prawdopodobnie kolonializm sam w sobie jest zły. Dlaczego jeden kraj miałby być kontrolowany przez inny, zamiast być niezależnym? Dlaczego takie podporządkowanie? Potrzebna jest jednak pewna perspektywa. Czasami „dekolonizacja” była przejściem od złego do gorszego. Brytyjczycy utrzymywali znośny pokój na rozległym Półwyspie Indyjskim przed 1947 rokiem. Kiedy odeszli, wybuchł gwałtowny konflikt między muzułmanami a hinduistami, który pochłonął prawdopodobnie około miliona istnień ludzkich, podczas gdy od 14 do 18 milionów musiało przenieść się między Indiami a Pakistanem. W rezultacie, zamiast rozproszyć władzę na wiele różnych księstw i terytoriów indyjskich, Brytyjczycy przekazali ją jednej małej elicie intelektualnej, przesiąkniętej socjalizmem Fabiana na brytyjskich uniwersytetach. Elita ta nałożyła następnie regulacje i ograniczenia na indyjską gospodarkę, hamując wzrost gospodarczy i pozbawiając niezliczone osoby możliwości wyjścia z ubóstwa. Pouczające jest to, że mieszkańcy jednej z ostatnich kolonii w tradycyjnym sensie, Hongkongu, nie chcieli, aby brytyjskie rządy kolonialne zostały zastąpione rządami Komunistycznej Partii Chin.

Nie jest też bynajmniej pewne, czy na dłuższą metę mocarstwa kolonialne zyskały cokolwiek na kolonializmie. Najbogatsze kraje Europy, Szwajcaria, Norwegia, Luksemburg i Islandia, nigdy nie posiadały kolonii. Kraje, które być może w największym stopniu transferowały do siebie aktywa ze swoich kolonii, Portugalia i Hiszpania, z pewnością nie wzbogaciły się z tego powodu: długo pozostawały w tyle za innymi krajami europejskimi. Pod koniec XIX wieku, ten przebiegły stary Otto von Bismarck, Żelazny Kanclerz, nie był chętny do zdobywania kolonii dla Niemiec: to tylko „zbieranie pustyń”, jak zauważył. Z reguły kolonializm był kosztownym błędem, grą o sumie ujemnej, choć były wyjątki, takie jak Hongkong. Zarówno ciemiężcy, jak i ciemiężeni prawdopodobnie przegrali. Bogactwo jest tworzone przez podział pracy i wolny handel, a nie przez podbój.

Izrael nie jest potęgą kolonialną

Osiedlanie się Żydów w Izraelu w ciągu ostatnich 150 lat nie jest w żaden sposób porównywalne z nabywaniem kolonii przez europejskie mocarstwa. Izrael był ojczyzną Żydów przez tysiąclecia, dopóki wielu z nich nie zostało wypędzonych przez Rzymian. Jednak niektórzy zawsze pozostawali w kraju, czasami nawet tworząc większość. Muzułmańscy Arabowie podbili Izrael w 638 r., a Arabowie zaczęli osiedlać się w tym kraju. Liczba Żydów zmniejszyła się. Jednak w latach osiemdziesiątych XIX wieku rosyjscy Żydzi zaczęli masowo emigrować do Izraela w odpowiedzi na poważne prześladowania w Imperium Romanowów. Syjonizm powstał pod koniec XIX wieku, kiedy niektórzy żydowscy przywódcy doszli do wniosku, nie tylko z powodu sprawy Dreyfusa we Francji, że asymilacja Żydów jest skazana na niepowodzenie. Wierzyli, że Żydzi muszą osiedlić się we własnym kraju. Żydowska imigracja zwiększyła się do trzech prowincji Imperium Osmańskiego, w przybliżeniu starożytnego Izraela. To nie był podbój militarny. Imigranci kupowali ziemię i uprawiali ją. Kiedy Imperium Osmańskie upadło pod koniec I wojny światowej, Brytyjczycy otrzymali mandat od Ligi Narodów do zarządzania tymi byłymi prowincjami osmańskimi, które nazwali Palestyną, od ich starych rzymskich nazw(Palaestina Prima, Palaestina Secunda i Palaestina Tertia). Żydowska imigracja była kontynuowana. Choć niektórzy Arabowie stawiali opór, w większości przypadków odbywało się to pokojowo. Imigranci nie przejęli żadnej ziemi. Albo kupowali swoje działki, albo osiedlali się na niezamieszkanych gruntach, albo pracowali w miastach.

W latach trzydziestych, wraz z rozwojem nazizmu, syjonizm stał się bardziej atrakcyjny dla wielu Żydów. Pod koniec II wojny światowej Żydzi stanowili około jednej trzeciej populacji Mandatu Palestyny. Organizacja Narodów Zjednoczonych zaleciła podział terytorium na oddzielne państwa żydowskie i arabskie. Przywódcy żydowscy przyjęli tę propozycję, ale państwa arabskie odrzuciły ją i zaatakowały nowo proklamowane państwo Izrael. Ale ku zaskoczeniu wszystkich, Żydzi wygrali wojnę i uzyskali kontrolę nad nieco większym obszarem, niż przewidywała to Organizacja Narodów Zjednoczonych. Około 700 000 Arabów uciekło z Izraela do krajów arabskich i mniej więcej tyle samo Żydów z krajów arabskich do Izraela. Różnica polegała na tym, że żydowscy uchodźcy zostali przyjęci w Izraelu i wkrótce w pełni zintegrowani ze społeczeństwem, podczas gdy arabscy uchodźcy z Palestyny nie zostali przyjęci do krajów arabskich i zamiast tego byli przetrzymywani w specjalnych obozach. Jordania okupowała Zachodni Brzeg Jordanu, a Egipt okupował Strefę Gazy, obie zamieszkane głównie przez Arabów. W wojnie sześciodniowej w 1967 r., spowodowanej zamknięciem przez Egipt Cieśniny Tiran, izraelskiego punktu dostępu do Morza Czerwonego, Izrael odniósł zwycięstwo i zajął Zachodni Brzeg i Strefę Gazy. W wyniku porozumień z Oslo z 1993 r. Izrael przyznał samorządność mieszkańcom tych dwóch okupowanych terytoriów. Nazywanie tej skomplikowanej historii izraelskim kolonializmem jest nadużyciem językowym.

Hamas, a nie Izrael, opowiada się za ludobójstwem

Po drugie, rozważmy „ludobójstwo”. Oxford Reference definiuje je jako „celowe zabijanie dużej grupy ludzi, szczególnie tych należących do określonej rasy lub narodu”. Termin ten został wymyślony w latach czterdziestych XX wieku w odniesieniu do tego, co było oczywistym ludobójstwem, systematyczną eksterminacją Żydów przez nazistów, czasami w obozach zagłady, takich jak Auschwitz, czasami na polach europejskich „skrwawionych ziem „, jak trafnie nazwał je amerykański historyk Timothy Snyder. Szacuje się, że w Holokauście zginęło sześć milionów Żydów. Historycy debatują, czy inne współczesne tragedie należy uznać za ludobójstwo, na przykład ukraiński głód w latach 1932-1933, Hołodomor, w którym zginęło 3,9 miliona osób, lub masowe morderstwo około miliona Ormian w Imperium Osmańskim w 1915 roku. Nowsze przykłady pochodzą z Rwandy w 1994 r. i Kambodży w latach 1975-1979. Jedną z trudności w posługiwaniu się tym terminem jest ustalenie, czy zgony, o których mowa, były celowymi zabójstwami, czy też niezamierzonymi konsekwencjami polityki rządu. Przykładem może być chiński głód z lat 1959-1961, prawdopodobnie najbardziej śmiercionośny w historii, który pochłonął 44 miliony istnień ludzkich. Być może nie było to zamierzone, jakkolwiek niegodziwy był Mao i jego dworzanie. Co więcej, ofiary nie pochodziły z określonej rasy lub narodu. Ale w przypadku Hamasu nie ma wątpliwości. Jest to ruch, który wzywa do ludobójstwa. W swoim manifeście otwarcie stwierdza, że chce „pokonać najeźdźców” i „zniszczyć” Izrael.

Hamas popiera swoje słowa czynami i występkami. W deklaracji podpisanej przez 346 osób z Uniwersytetu Islandzkiego nie ma ani słowa o tym, co spowodowało obecny konflikt w Strefie Gazy. Był to barbarzyński atak terrorystów Hamasu na Izrael z 7 października 2023 r., w którym zginęło 1200 Żydów, a 253 zostało wziętych jako zakładnicy. Była to największa liczba Żydów zabitych jednego dnia od czasów Holokaustu. Ale podczas gdy naziści starali się starannie ukryć wszelkie dowody swoich obozów zagłady, terroryści Hamasu czerpali przyjemność z rejestrowania swoich zbrodni. Okrucieństwo było niewyobrażalne. Niemniej jednak, atak był świętowany na ulicach Gazy, którą Hamas rządzi od czasu wycofania się sił izraelskich w 2005 roku. Badania opinii publicznej pokazują, że większość Arabów na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy popiera akty terrorystyczne przeciwko Izraelowi. Pokazują również, że odrzucają zachodnie wartości, takie jak równe prawa dla kobiet i tolerancja dla grup mniejszościowych. Badania Pew Research pokazują, że 87% palestyńskich Arabów uważa, że żona powinna być zawsze posłuszna swojemu mężowi, a tylko 33% uważa, że żona powinna mieć możliwość rozwodu z mężem. To naprawdę zdumiewające, że ultra-feministka, taka jak Helga Kress z Uniwersytetu Islandzkiego, powinna wspierać sprawę tych ludzi. Wygląda na to, że tutaj feministka uległa antysemicie. Pew Research ujawnia również, że tylko 4 procent Palestyńczyków uważa, że homoseksualność powinna być akceptowana. Na Zachodnim Brzegu Jordanu grozi za to kara do 10 lat więzienia, a w Strefie Gazy – kara śmierci.

Być może powinienem również dodać, że oskarżenie o ludobójstwo w Strefie Gazy jest dziwne, gdy w rzeczywistości liczba ludności w Strefie Gazy wzrosła z około 80 000 w 1948 r. do 2,1 miliona w 2023 r. Jakieś ludobójstwo!

Izrael nie jest państwem apartheidu

Po trzecie, rozważmy „apartheid”. Ponownie, słownikowa definicja to „zinstytucjonalizowany dyskryminacyjny system ograniczonego kontaktu między rasami, jak miało to miejsce w Republice Południowej Afryki, kiedy populacja została podzielona i zdefiniowana przez prawo na „białych”, „czarnych”, „kolorowych” i „mieszanych rasowo””. Z pewnością nie dotyczy to Izraela. Spośród 9,8 miliona obywateli Izraela, około dwa miliony to Arabowie, potomkowie Arabów, którzy pozostali w Izraelu, gdy inni uciekli w 1984 roku. Większość z nich to muzułmanie, a niektórzy to chrześcijanie lub druzowie. Korzystają oni z tych samych praw politycznych i prawnych w Izraelu, co Żydzi i są uprawnieni do służby wojskowej, ale nie wszyscy są do niej zobowiązani. To wystarczy, aby pokazać, że Arabowie w Izraelu nie są ofiarami dyskryminacji tylko dlatego, że są Arabami. Izrael nie jest więc państwem apartheidu. Prawdą jest jednak, że potomkowie Arabów, którzy uciekli z Izraela w 1948 r. i obecnie mieszkają na Zachodnim Brzegu, w Strefie Gazy lub w obozach dla uchodźców w krajach arabskich, nie mają takich samych praw w Izraelu jak zwykli obywatele (wielu z nich pracowało lub pracowało w Izraelu). Większość z tych ludzi jest głęboko wrogo nastawiona do Żydów i państwa Izrael. Nie można zatem oczekiwać, że Izraelczycy zaakceptują ich jako pełnoprawnych obywateli. Ważne jest jednak to, że jest to dyskryminacja na podstawie tego, co robisz lub prawdopodobnie zrobisz, a nie na podstawie tego, kim jesteś.

Błędem jest również twierdzenie, że w Strefie Gazy mają miejsce „systematyczne czystki etniczne” przeprowadzane przez Siły Obronne Izraela. Hamas ewidentnie zastawił pułapkę na Izraelczyków, kiedy zaatakował Izrael 7 października 2023 roku. Terroryści dobrze wiedzieli, że Izraelczycy przyjdą po nich. Dlatego upewnili się, że biorą zakładników (naruszając prawo międzynarodowe) i wykorzystują mieszkańców Gazy jako ludzkie tarcze (również naruszając prawo międzynarodowe). Chowają się za szpitalami i siedzibami organizacji humanitarnych, próbują wtopić się w tłum na ulicach. W takiej sytuacji z pewnością dojdzie do ofiar wśród ludności cywilnej, nawet jeśli IDF będą próbowały celować wyłącznie w Hamas i dlatego działają dość wolno. Ale ci zachodni obserwatorzy, którzy czynią te godne ubolewania ofiary główną kwestią, grają na sposób Hamasu. Obwiniają Izrael za to, do czego doprowadził Hamas i tylko Hamas. Mrożące krew w żyłach jest to, że w deklaracji podpisanej przez 346 osób z Uniwersytetu Islandzkiego nie tylko nie ma wzmianki o brutalnym ataku Hamasu na Izrael z 7 października, ale także nie ma żądania, by Hamas uwolnił żydowskich zakładników lub zaprzestał wykorzystywania mieszkańców Gazy jako żywych tarcz. Ani słowa. Zamiast tego cisza, która przemawia głośniej niż słowa.

Nie trzeba dodawać, że 346 sygnatariuszy ignoruje trudną sytuację Rohingya w Myanmarze, Ujgurów w Xinjiang w Chinach, chrześcijan w wielu krajach muzułmańskich i Ormian, którzy są obecnie wypędzani z Górskiego Karabaku przez siły zbrojne Azerbejdżanu. Ani słowa. Być może pokazuje to lepiej niż cokolwiek innego, że to antysemityzm motywuje sygnatariuszy, a nie humanitaryzm.