Subscribe
Powstanie Europejskiej Koalicji Przeciwko Narkotykom stanowi ważny krok w definiowaniu jednolitego podejścia do walki z handlem narkotykami i uzależnieniami. Inicjatywa, promowana przez włoską premier Giorgię Meloni i prezydenta Republiki Francuskiej Emmanuela Macrona, została zaprezentowana w Kopenhadze podczas szczytu Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EPC). Cel koalicji jest dwojaki: z jednej strony wzmocnienie współpracy międzynarodowej w zwalczaniu handlu narkotykami, w tym narkotykami syntetycznymi nowej generacji; z drugiej strony promowanie polityki zapobiegania, leczenia i rehabilitacji osób dotkniętych uzależnieniem. Inicjatywa ma na celu połączenie bezpieczeństwa publicznego i zdrowia, uznając handel narkotykami za systemowe zagrożenie nie tylko dla bezpieczeństwa państw członkowskich, ale także dla spójności społecznej i stabilności gospodarczej.
GENEZA WŁOSKO-FRANCUSKIEJ INICJATYWY
Włochy i Francja od lat prowadzą bliską współpracę dwustronną w dziedzinie bezpieczeństwa, wywiadu i walki z międzynarodową przestępczością zorganizowaną. Współpraca ta, już skonsolidowana w dziedzinie terroryzmu i handlu ludźmi, znalazła strategiczną zbieżność w kwestii handlu narkotykami, dodatkowo wspieranego przez rosnącą hybrydyzację sieci przestępczych wykorzystujących coraz bardziej wyrafinowane metody operacyjne, szlaki i technologie. Inicjatywa ta stanowi zatem nie tylko odpowiedź na pilną potrzebę, ale także polityczną formalizację procesu integracji operacyjnej między dwoma krajami, obecnie rozszerzoną na ramy europejskie w celu kierowania polityką UE i stymulowania wspólnych działań w walce z narkotykami.
CZŁONKOSTWO W EUROPIE
Ponad trzydziestu europejskich przywódców, reprezentujących państwa członkowskie UE i kraje stowarzyszone z Europejską Wspólnotą Polityczną, dołączyło do Koalicji. Taki poziom członkostwa świadczy o przekrojowym charakterze problemu, a także o świadomości, że żadne państwo nie jest w stanie samodzielnie zająć się zjawiskiem, które wykracza poza granice narodowe. Dokument podpisany przez uczestników został również ratyfikowany przez Komisję Europejską i Radę, potwierdzając instytucjonalny charakter inicjatywy i jej integrację z ramami prawnymi UE. W tekście określono szereg strategicznych priorytetów, w tym współpracę sądową i policyjną, wzmocnioną kontrolę szlaków morskich i portowych, profilaktykę zdrowotną, a przede wszystkim pełne wdrożenie zasady „follow the money”.
HANDEL NARKOTYKAMI JAKO ZAGROŻENIE SYSTEMOWE
Dokument założycielski Koalicji definiuje handel narkotykami jako jedno z głównych zagrożeń systemowych dla bezpieczeństwa, zdrowia publicznego i ochrony obywateli Europy. Handel narkotykami nie jest już uważany jedynie za problem kryminalny lub porządku publicznego, ale za zjawisko strukturalne, które wpływa na integralność instytucji, legalną gospodarkę i prawa podstawowe. Z tej perspektywy Koalicja przyjmuje wizję, która integruje wymiar represyjny, prewencyjny i społeczny. Z jednej strony uznaje się potrzebę strategii defensywnych i ofensywnych przeciwko sieciom handlu ludźmi poprzez współpracę dochodzeniową i wymianę danych operacyjnych; z drugiej strony podkreśla się pilną potrzebę ukierunkowanej polityki opieki zdrowotnej w celu zmniejszenia popytu i promowania reintegracji.
„PODĄŻAJ ZA PIENIĘDZMI”
Teoretycznym i operacyjnym rdzeniem całej Koalicji jest zasada „podążania za pieniędzmi”. Podejście to, pierwotnie opracowane w dziedzinie zwalczania mafii i prania pieniędzy, opiera się na założeniu, że najskuteczniejszym sposobem na rozbicie organizacji przestępczych jest nie tylko namierzanie poszczególnych przestępstw, ale także śledzenie, zajmowanie i konfiskata przepływów finansowych. Dokument operacyjny Koalicji przewiduje tę zasadę jako centralny element współpracy sądowej i dochodzeniowej. Celem jest stworzenie europejskiej sieci wywiadu finansowego zdolnej do monitorowania podejrzanych ruchów, blokowania nielegalnych transakcji i przyspieszania procedur konfiskaty aktywów. Podejście „podążaj za pieniędzmi” pociąga za sobą również zmianę paradygmatu epistemologicznego: walka z narkotykami nie opiera się już wyłącznie na ściganiu karnym poszczególnych zachowań, ale na systemowej analizie mechanizmów gospodarczych i finansowych, które wspierają nielegalny rynek.
WYMIAR OPERACYJNY
Oprócz przeciwdziałania finansowemu, Koalicja określa nadzór nad portami i szlakami morskimi jako kolejny strategiczny filar. Handel narkotykami, zwłaszcza kokainą i narkotykami syntetycznymi, od lat wykorzystuje główne europejskie węzły portowe, takie jak Rotterdam, Antwerpia, Marsylia i Gioia Tauro, które są głównymi punktami wejścia dla ładunków z Ameryki Łacińskiej, Afryki Zachodniej i Bliskiego Wschodu. Wspólna strategia wymaga skoordynowanych działań wywiadowczych i kontroli celnej, opartych na wymianie informacji operacyjnych i wykorzystaniu Europejskiej Multidyscyplinarnej Platformy Przeciwdziałania Zagrożeniom Przestępczym (EMPACT). Stanowi ona główne narzędzie współpracy Europolu i umożliwia wzajemne połączenia między siłami policyjnymi, organami sądowymi i agencjami finansowymi różnych państw członkowskich.
KOMPONENTY ZDROWOTNE I SPOŁECZNE
Oprócz środków przeciwdziałania, Koalicja uznaje centralne znaczenie wymiaru zdrowotnego. Organizatorzy podkreślają, że polityka antynarkotykowa może przynieść trwałe rezultaty tylko wtedy, gdy towarzyszą jej działania w zakresie profilaktyki, leczenia i redukcji szkód. Inicjatywa promuje europejskie projekty rehabilitacji i reintegracji we współpracy z instytucjami UE i odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi. Ta multidyscyplinarna perspektywa ma na celu zmniejszenie popytu na narkotyki i wspieranie integracji społecznej, umieszczając zdrowie publiczne w centrum polityki antynarkotykowej. Wymiar opieki zdrowotnej przyjmuje zatem funkcję prewencji strukturalnej: nie tylko zajmuje się konsumpcją, ale także ma na celu przerwanie błędnego koła marginalizacji, uzależnienia i przestępczości. Takie podejście, zgodne z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia i ONZ, nadaje Koalicji zintegrowany profil, który wykracza poza tradycyjną dychotomię między represjami a leczeniem.
BUDOWANIE MODELU EUROPEJSKIEGO
Europejska Koalicja Przeciwko Narkotykom ma na celu stworzenie politycznego i instytucjonalnego laboratorium dla budowy europejskiego modelu zarządzania narkotykami. Jednoczesne członkostwo państw członkowskich i instytucji ponadnarodowych świadczy o chęci przezwyciężenia fragmentacji regulacyjnej i operacyjnej, która od lat charakteryzuje politykę antynarkotykową. Poprzez koordynację EPC, celem jest zdefiniowanie wspólnych standardów interwencji, wspólnych procedur wywiadowczych i jednolitych mechanizmów zajmowania i konfiskaty aktywów. Każde państwo zachowuje swoją suwerenność operacyjną, ale w ramach wiążących i przejrzystych ram współpracy.
IMPLIKACJE GOSPODARCZE I GEOPOLITYCZNE
Europa stanowi jeden z najbardziej dochodowych rynków konsumenckich na świecie, a dochody z handlu narkotykami napędzają sieci prania pieniędzy, które przeplatają się z legalnymi sektorami, takimi jak budownictwo, logistyka i finanse offshore. Ukierunkowanie na przepływy gospodarcze oznacza zajęcie się stabilnością finansową sieci przestępczych oraz, pośrednio, systemami korupcji i infiltracji, które zagrażają przejrzystości gospodarczej i instytucjonalnej. Pod względem geopolitycznym Koalicja wzmacnia rolę Europy jako globalnego gracza w walce z nielegalnymi gospodarkami, angażując się w dialog z głównymi organizacjami międzynarodowymi i regionami produkującymi narkotyki.
W KIERUNKU NOWEJ EUROPEJSKIEJ KULTURY LEGALNOŚCI
Utworzenie Europejskiej Koalicji przeciwko Narkotykom – absolutna nowość w tej dziedzinie – stanowi historyczny krok w budowie wspólnej polityki zwalczania przestępczości gospodarczej i ochrony zdrowia publicznego. Włosko-francuska inicjatywa, rozszerzona później na skalę kontynentalną, ucieleśnia nową kulturę współpracy opartą na integracji bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości i opieki zdrowotnej. Zasada „podążania za pieniędzmi” wyłania się jako oś operacyjna całego projektu: umożliwia przekształcenie walki z narkotykami w proaktywną strategię, zdolną do rozbicia siatek przestępczych poprzez przekierowanie ich zasobów gospodarczych. Z tej perspektywy Koalicja to nie tylko inicjatywa polityczna, ale nowy paradygmat europejskiego zarządzania, stawiający przejrzystość finansową i odpowiedzialność społeczną w centrum zbiorowego bezpieczeństwa. Inicjatywa zapoczątkowana przez Meloniego i Macrona w Kopenhadze wyznacza początek fazy ewolucyjnej w europejskiej polityce narkotykowej, opartej na wzajemnych powiązaniach między represjami, prewencją i sprawiedliwością gospodarczą.