Subscribe
Niedawne porozumienie między Stanami Zjednoczonymi a Chinami w sprawie dostaw metali ziem rzadkich – a także w sprawie ceł handlowych – stanowi istotne wydarzenie w kontekście stosunków międzynarodowych oraz globalnego bezpieczeństwa gospodarczego i wojskowego. Ważne jest, aby przeanalizować strategiczne znaczenie umowy, jej implikacje handlowe i dyplomatyczne oraz strukturalne słabości amerykańskiego aparatu przemysłowego i obronnego wynikające z zależności od chińskich dostaw pierwiastków krytycznych, takich jak metale ziem rzadkich, które ostatnio znalazły się również w centrum porozumienia podpisanego przez Trumpa z Kijowem.
OD NAPIĘĆ DO POROZUMIENIA
Tak zwane metale ziem rzadkich (grupa 17 pierwiastków chemicznych niezbędnych do produkcji zaawansowanych technologii) znajdują się w centrum delikatnej współzależności między Stanami Zjednoczonymi a Chinami. 10 czerwca prezydent USA Donald Trump ogłosił za pośrednictwem sieci społecznościowej Truth osiągnięcie porozumienia z chińskim rządem w sprawie dostaw metali ziem rzadkich, zastosowania nowych ceł handlowych i ponownego otwarcia wiz dla chińskich studentów. Porozumienie to, które nastąpiło po miesiącach napięć handlowych, stanowi ważny krok naprzód w dwustronnym dialogu i ujawnia rosnące wykorzystanie krytycznych zasobów jako dźwigni w negocjacjach międzynarodowych.
CO ZAWIERA UMOWA? ASPEKTY GOSPODARCZE I DYPLOMATYCZNE
Zgodnie z oficjalnymi komunikatami prezydenta Donalda Trumpa, niedawno osiągnięte porozumienie z Chinami obejmuje zobowiązanie Pekinu do zagwarantowania z wyprzedzeniem dostaw metali ziem rzadkich, strategicznych zasobów, które są kluczowe dla amerykańskiego przemysłu technologicznego i wojskowego. Umowa wprowadza również nową strukturę taryfową, która przewiduje nałożenie 30% ceł na chiński import do Stanów Zjednoczonych, podczas gdy amerykański eksport do Chin będzie podlegał 10% taryfom. Jednym z kluczowych elementów umowy jest również otwarcie w dziedzinie akademickiej, wraz ze wznowieniem wydawania wiz chińskim studentom zainteresowanym uczęszczaniem na amerykańskie uniwersytety. Trump podkreślił ten aspekt, podkreślając swoje uznanie dla obecności młodych Chińczyków w amerykańskich kampusach. Porozumienie przyniosło natychmiastowe pozytywne skutki na rynkach finansowych, zwłaszcza na europejskich giełdach, które zareagowały z optymizmem, potwierdzając systemową wartość przypisywaną odprężeniu między dwoma mocarstwami. Wicepremier He Lifeng z Pekinu podkreślił pilną potrzebę wzmocnienia dwustronnego dialogu, zmniejszenia nieporozumień i konsolidacji stabilnej i trwałej współpracy, jednocześnie uznając znaczenie utrzymania otwartych skutecznych i konstruktywnych kanałów komunikacji.
PODATNOŚĆ STRUKTURALNA
Poza aspektami ekonomicznymi, umowa ma znaczenie strategiczne, ponieważ podkreśla wrażliwość amerykańskich łańcuchów dostaw, szczególnie w dziedzinie wojskowości. Metale ziem rzadkich – jak przypomniało w ostatnich dniach kilka międzynarodowych mediów – są niezbędnymi składnikami zaawansowanych technologii wojskowych, w tym pocisków rakietowych, radarów, okrętów podwodnych, myśliwców F-35 i przyszłych F-47. Na przykład F-35 zawierają ponad 400 kg REE (pierwiastków ziem rzadkich) każdy, podczas gdy okręty podwodne klasy Virginia i pociski Tomahawk również zależą od tych materiałów. Według danych podawanych przez międzynarodową prasę, Chiny kontrolują obecnie około 90% globalnej rafinacji metali ziem rzadkich i posiadają 70% całkowitej produkcji. Co więcej, posiadają 44 miliony ton rezerw, w porównaniu do prawie 2 milionów w Stanach Zjednoczonych. Pomimo inwestycji Pentagonu (ponad 439 milionów dolarów od 2020 roku na rozwój krajowych łańcuchów dostaw), luka technologiczna i infrastrukturalna pozostaje znacząca.
GEOPOLITYCZNY WPŁYW PIERWIASTKÓW ZIEM RZADKICH
Dominacja Chin w sektorze metali ziem rzadkich stanowi konkretną dźwignię geopolityczną, którą można wykorzystać do wpływania na negocjacje handlowe, umowy dyplomatyczne, a nawet strategiczną postawę USA. Ich niezastępowalność w wielu zastosowaniach wojskowych sprawia, że zależność USA jest szczególnie krytyczna. Pekin wielokrotnie wykorzystywał broń w postaci ograniczeń eksportowych, aby wzmocnić swoją pozycję w wielostronnych dialogach, demonstrując wyraźną świadomość potencjału przymusu swojej przewagi w tej dziedzinie. Porozumienie USA-Chiny w sprawie metali ziem rzadkich stanowi tymczasowe złagodzenie napięć handlowych, ale jednocześnie podkreśla głęboką kruchość amerykańskiej struktury produkcyjnej i wojskowej. Chociaż porozumienie może wzmocnić dwustronną współpracę w perspektywie krótkoterminowej, podkreśla ono również pilną potrzebę dywersyfikacji źródeł dostaw i rozwoju autonomicznych zdolności przemysłowych przez Waszyngton. Metale ziem rzadkich to nie tylko kwestia handlowa: to strategiczny węzeł, w którym przeplatają się bezpieczeństwo narodowe, konkurencyjność technologiczna i polityka zagraniczna.