Subscribe
Mikrodrobiny plastiku stanowią rosnące zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi na całym świecie, a Europa zamierza podjąć działania.
Rosnącym zagrożeniem dla środowiska są niezwykle małe cząsteczki plastiku, często mniejsze niż 5 milimetrów, które mogą pochodzić z różnych źródeł, w tym z odpadów z tworzyw sztucznych, produktów higieny osobistej, przemysłu tekstylnego i innych. Te drobne cząsteczki przenikają do ekosystemów wodnych i lądowych, a nawet do powietrza, którym oddychamy, powodując nieodwracalne szkody dla organizmów żywych i środowiska w ogóle. Uznając to rosnące zagrożenie, Komisja Europejska podjęła znaczące inicjatywy w celu zwalczania problemu mikrodrobin plastiku, które często są celowo dodawane do różnych produktów przemysłowych.
Mikrodrobiny plastiku znajdują się w każdym zakątku planety, od dna oceanu po szczyty górskie, głównie ze względu na fakt, że mikrodrobiny plastiku mogą przetrwać w środowisku przez setki lat i dłużej.
Źródła tych mikrocząstek są liczne i zróżnicowane, a jedno z głównych jest związane z konwencjonalnymi tworzywami sztucznymi, które z czasem ulegają fragmentacji w wyniku działania czynników atmosferycznych, takich jak słońce i wiatr. Ponadto powszechne produkty konsumenckie, takie jak detergenty, kosmetyki i środki czyszczące, często zawierają mikrodrobiny plastiku w postaci kulek lub zawieszonych cząstek, dodawanych celowo w celu poprawy skuteczności produktu. Inne źródła obejmują zużycie opon samochodowych, uwalnianie włókien plastikowych z tkanin syntetycznych podczas prania oraz dyspersję granulek tworzyw sztucznych stosowanych w przemyśle wytwórczym.
Mikrodrobiny plastiku stanowią zagrożenie dla zdrowia ludzi, środowiska i organizmów wodnych, od fauny morskiej po ryby, które mogą połknąć te cząsteczki, co może mieć poważne konsekwencje. Mikrodrobiny plastiku mogą gromadzić się w tkankach organizmów, zagrażając ich zdrowiu, a nawet trafiając do powszechnie spożywanej żywności, stanowiąc realne zanieczyszczenie. Takie małe fragmenty plastiku mogą nadal uwalniać toksyczne substancje chemiczne, takie jak plastyfikatory, które mogą szkodzić otaczającym organizmom i ekosystemom. Cząsteczki plastiku mogą być przenoszone przez wiatr, trafiając do powietrza, którym oddychamy, i mogą zanieczyszczać glebę, wpływając na wzrost roślin i jakość gruntów rolnych. Dyspersja mikrodrobin plastiku do środowiska lądowego może mieć również negatywny wpływ na dzikie zwierzęta żyjące w tych siedliskach.
Komisja Europejska dostrzegła pilną potrzebę rozwiązania problemu mikrodrobin plastiku i podjęła szereg inicjatyw mających na celu walkę z rozprzestrzenianiem się tych szkodliwych cząstek. Jedną z kluczowych inicjatyw było przyjęcie strategii „Tworzywa sztuczne w gospodarce o obiegu zamkniętym”, która ma na celu ograniczenie jednorazowego użytku tworzyw sztucznych oraz promowanie recyklingu i ponownego wykorzystania powiązanych materiałów. Strategia ta jest częścią Europejskiego Zielonego Ładu, ambitnego planu mającego na celu uczynienie Europy pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu do 2050 roku.
Komisja Europejska zaproponowała również prawdziwą ustawę o gospodarce o obiegu zamkniętym, która ustanawia jasne cele w zakresie redukcji mikrodrobin plastiku dodawanych do produktów. Prawo to wymaga wycofania produktów zawierających mikrodrobiny plastiku z rynku europejskiego, wprowadzając ścisłe limity dla mikrodrobin plastiku w kosmetykach, detergentach i produktach higieny osobistej. Kolejną ważną inicjatywą było podpisanie Dobrowolnego Porozumienia pomiędzy europejskim przemysłem kosmetycznym, detergentów i produktów higieny osobistej w odniesieniu do dodawanych mikroplastików, zgodnie z którym firmy zobowiążą się do stopniowego eliminowania szkodliwych cząstek ze swoich produktów w określonym czasie.
Komisja Europejska zainwestowała również w badania i monitorowanie, aby lepiej zrozumieć skalę problemu mikroplastiku i zidentyfikować jego główne źródła, a takie badania naukowe już dostarczają kluczowych danych do opracowania skutecznych polityk zarządzania tym problemem. Chociaż inicjatywy Komisji Europejskiej zostały przyjęte z zadowoleniem przez większość organów środowiskowych zaangażowanych w tę sprawę, istnieją również wyzwania i krytyka, z którymi należy się zmierzyć, zwłaszcza w odniesieniu do skutecznego wdrażania polityk i przepisów. Zapewnienie zgodności firm z limitami i celami określonymi przez Komisję Europejską wymaga stałego monitorowania i skutecznych sankcji za naruszenia. Problem mikrodrobin plastiku ma charakter globalny, a działania podjęte przez Komisję Europejską, choć ważne, nie mogą rozwiązać problemu samodzielnie. Konieczne jest promowanie współpracy międzynarodowej w celu rozwiązania problemu przepływu mikrodrobin plastiku na całym świecie poprzez informowanie ludzi o problemach zdrowotnych, jakie mogą one powodować.
Alessandro Fiorentino