Dziwne zachowanie instytucji europejskich

Istnienie rozbieżności między sądami krajowymi a Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest co do zasady zjawiskiem, które nie powinno dziwić prawnika; jako różne organy jurysdykcyjne mogą podejmować różne, a nawet przeciwstawne decyzje. Można by jednak oczekiwać istnienia jasnego mechanizmu określania, który z nich powinien mieć pierwszeństwo, mechanizmu akceptowanego przez wszystkich. Niestety, w przeciwieństwie do Unii Europejskiej, wydaje się całkiem jasne, że poważna wada w jej systemie prawnym stawia pod znakiem zapytania jego powagę.

Rzeczywiście, kilka krajowych sądów konstytucyjnych zakwestionowało już wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a także zasadę prymatu prawa europejskiego nad prawem krajowym, wymyśloną przez Trybunał w 1963 r. W wyroku w sprawie Van Gend & Loos, często przytaczanym jako wstępne uzasadnienie wspomnianej zasady pierwszeństwa, Trybunał z siedzibą w Luksemburgu orzekł, że państwa członkowskie ograniczają swoją suwerenność przy podpisywaniu traktatów, co jest bardzo dziwnym stwierdzeniem, ponieważ tak naprawdę nigdzie nie ma. znaleźć w traktatach.

W wyroku Costa przeciwko ENEL (15 lipca 1964) Trybunał stwierdził dalej, że „ pierwszeństwo prawa wspólnotowego potwierdza art. 189, zgodnie z którym rozporządzenie wiąże i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich”. Kolejna niezręczna dedukcja, ponieważ ani moc wiążąca, ani bezpośrednie zastosowanie nie muszą koniecznie decydować o prymacie. Brak logiki, nie tylko prawnej, ale wręcz fundamentalnej, ze strony wspaniale wynagradzanych sędziów Unii Europejskiej jest kolejną poważną wadą solidności tej organizacji międzynarodowej.

Prawdą jest, że zgodnie z art. 19 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej jego Trybunał Sprawiedliwości orzeka w sprawie wykładni prawa unijnego i ważności aktów przyjmowanych przez jego instytucje, ale nie przyznaje mu to żadnego pierwszeństwa.

Oczywiście te niespójności zostały podkreślone przez różne państwa członkowskie. Przed Polską i Węgrami – narodami, które ostatnio wykazywały tendencję do mniej niewolniczego zachowania wobec brukselskiej kryptokracji – niemiecki Federalny Trybunał Konstytucyjny poważnie nadwerężył zasadę prymatu. To była kwestia pieniędzy, a wiemy już, że pieniądze europejskie są przecież w dużej mierze kontrolowane z Frankfurtu, a nie z Belgii czy Luksemburga. Warto przypomnieć, że niegdyś piękne miasto Hesja jest nie tylko siedzibą Europejskiego Banku Centralnego, ale także Niemieckiego Banku Federalnego i nieprzypadkowo. Kiedy utworzono Europejski Bank Centralny, aby kontrolować bałagan euro, decyzja została podjęta w Berlinie i zaakceptowana w Brukseli, Paryżu, a także we wszystkich innych nieśmiałych europejskich kancelariach. Finanse Brukseli i całej Unii mają być zarządzane piętnaście minut jazdy samochodem od siedziby germańskiego urzędu monetarnego.

Na tym tle sędziowie z Karlsruhe wydali swoje orzeczenie w sprawie Weiss 5 maja 2020 r., stwierdzając tym samym, że dwie decyzje organów Unii Europejskiej są ultra vires oraz częściowo niekonstytucyjne, czyli pochodzące z ww. Europejskiego Banku Centralnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie europejskiego programu skupu długu publicznego. W konsekwencji Niemcy kwestionowały autorytet obu.

Według niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego Europejski Bank Centralny, kupując obligacje o wartości 2,6 bln euro, nie działał w ramach swoich kompetencji, ponieważ operacja ta powinna była wcześniej uzyskać zezwolenie zarówno niemieckiego rządu federalnego, jak i Bundestagu .. W rezultacie niemiecki Trybunał Konstytucyjny orzekł, że ani decyzja Europejskiego Banku Centralnego, ani wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zatwierdzający transakcję nie powinny być realizowane w Niemczech.

Czytelnik łatwo dostrzeże surowość sugerowaną przez rezolucję sędziów niemieckich. Prawo UE nie tylko nie ma żadnego prymatu nad prawem niemieckim; ale także orzeczenia najwyższych władz w Unii Europejskiej nie powinny być stosowane nawet w Niemczech.

Ponadto nawet koszty sądowe zostały zasądzone na rzecz pana Weissa i jego współpowodów. Wszystkie środki wydane na honoraria prawników (kwota sześciocyfrowa) miały zostać wypłacone z prężnego skarbu państwa Republiki Federalnej, ze względu na jasność sprawy według sędziów Karlsruhe.

W praktyce Bundesbank nie będzie już uczestniczył w programie skupu obligacji Europejskiego Banku Centralnego; europejska władza monetarna mogłaby kontynuować nabywanie długu publicznego, gdyby tego chciała i gdyby inne narody łaskawie pozwoliły mu to kontynuować, ale w żadnym wypadku nie za pieniądze pochodzące z Niemiec. Jest oczywiste, że taki scenariusz znacznie ograniczyłby pole manewru w Unii.

Ostatecznie chronili niemieccy podatnicy, ponieważ skupując dług publiczny Europejski Bank Centralny wysyła sygnał do tych państw członkowskich, które chcą zaciągnąć więcej długu, wiedząc, że zostanie on wykupiony przez unijny organ skarbowy. Ale większa podaż długu publicznego obniża jego cenę, tj. stopę procentową, po jakiej takie zadłużone państwa muszą go spłacać. Byłoby to sprzeczne nie tylko z duchem Traktatu z Maastricht (który zabrania Europejskiemu Bankowi Centralnemu bezpośredniego kupowania długu publicznego od państw), ale także z interesami krajów nisko zadłużonych, takich jak Niemcy i ich obywateli.

Poza tym ryzyko niewypłacalności przeszłoby również na podatników niemieckich, którzy musieliby je ponosić w takim stopniu, w jakim Bundesbank byłby głównym płatnikiem bilansu Europejskiego Banku Centralnego. Oba organy UE, Europejski Bank Centralny i Trybunał Sprawiedliwości, próbowały odeprzeć krytykę dotyczącą finansowania przez państwo, argumentując, że europejska władza monetarna nie przekracza bariery jednej trzeciej długu publicznego emitowanego przez żadne państwo członkowskie. Ale nawet to nie zostało uznane przez niemieckich sędziów za wystarczające, jako kolejny dowód, że prymat jest dla nich chimerą.

Po ponad rocznym dojrzewaniu, co należy zrobić z postawą Niemców, 9 czerwca 2021 r. Komisja Europejska skierowała do rządu Republiki Federalnej oficjalny komunikat w sprawie naruszenia podstawowych zasad prawa unijnego, a mianowicie autonomii, prymatu, skuteczność i jednolite stosowanie, a także poszanowanie jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości. W przypadku Polski i Węgier ataki są trwałe, ale tutaj przed podjęciem decyzji o wszczęciu postępowania trzeba było jeszcze raz zastanowić się, jak postępować wobec Berlina.

Portal Komisji Europejskiej podkreślił w szczególności, że orzeczenie niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego naruszyło zasadę pierwszeństwa prawa unijnego. Dwa miesiące później rząd pod przewodnictwem Olafa Scholza odpowiedział czterostronicowym pismem, w którym Niemcy, nie uchylając orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, uznały zasady autonomii, pierwszeństwa, skuteczności i jednolitego stosowania prawa unijnego, a także zasady wartości ogłoszone w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, w szczególności praworządność.

Co więcej, rząd sygnalizacji świetlnej – zgodnie z barwami trzech uczestniczących stron – wyraźnie ogłosił w swoim piśmie uprawnienia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, którego decyzje są wiążące i nie podlegają odwołaniu. Dodał, że legalność akty instytucji unijnych nie podlegają kontroli konstytucyjności przez sądy niemieckie i mogą być zaskarżone jedynie do Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.

Niemiecka odpowiedź wyraźnie potwierdziła przestrzeganie obowiązku lojalnej współpracy zgodnie z traktatami europejskimi, zobowiązując się do wykorzystania wszelkich dostępnych jej środków w celu uniknięcia w przyszłości powtórzenia decyzji takiej jak ta wydana 5 maja 2020 r. przez Sąd w Karlsruhe.

Tymi oświadczeniami Komisja Europejska, zaledwie cztery miesiące później, postanowiła zamknąć procedurę, którą tak głęboko rozważała wszczęcie przeciwko Niemcom. Z całą pewnością jest to fałszywe zamknięcie, sposób działania, który znów okazuje się bardzo obcy wszelkiej logice i rozsądkowi prawnemu.

Po pierwsze dlatego, że niemiecka władza wykonawcza nie kwestionowała swojego Trybunału Konstytucyjnego. Oczywiście ramy prawne Republiki Federalnej nie pozwalają kanclerzowi na uchylanie decyzji organu interpretującego Bonn Grundgesetz z 1949 r.: ale mógł wydać publiczne oświadczenie, nie pozostawiając go Komisji Europejskiej, pośrednio iz przysłowiowym brakiem przejrzystości, który charakteryzuje tę instytucję unijną, zakomunikować małą notatkę pozwalającą obu stronom wydostać się z zamieszania.

Po drugie dlatego, że orzeczenie sądu w Karlsruhe potwierdza, że zasada pierwszeństwa, tak górnolotnie głoszona przez władze brukselskie, nie może być traktowana zbyt poważnie ani nawet traktowana jako makulatura, w zależności od konkretnych interesów i faktycznej siły poszczególnych strony w walce. Brukselska decyzja w tej sprawie wydawała się właściwie dość dziecinna, jako wyrzut nauczyciela wobec łobuza, który złamał te same zasady, których mniej wpływowi koledzy nie mogą odważyć się zignorować, i to bez żadnych realnych konsekwencji ani sankcji.

Wreszcie, ponieważ żadne z tych rozwiązań nie było tak naprawdę rozwiązaniem prawnym, a raczej kompromisem między Berlinem a Brukselą, być może po prostu przez rozmowę telefoniczną w języku niemieckim, ponieważ nic dziwnego, że Ursula Gertrude, główna lokatorka Pałacu Berlaymont, pochodzi z Producent tkanin z Bremy.

Jorge Martinez i Miguel Toledano są doradcami w Parlamencie Europejskim Grupy Europejskich Konserwatystów i Reformatorów.

The text was translated by an automatic system