Subscribe
По Брегзит, Лондон се приближува кон Европа. Стармер: „Тоа не е чекор назад, тоа е здрав разум“
Официјално е: Европската Унија и Обединетото Кралство ја свртуваат страницата по годините тензии по Брегзит. 27-те земји-членки на ЕУ дадоа конечно зелено светло за новиот договор за стратешко партнерство со Лондон, кој опфаќа безбедност, одбрана, трговија, енергетика, рибарство и мобилност на младите. Ова е првиот конкретен чекор кон зближување меѓу двете страни на Ламанш, договор дефиниран од многу аналитичари како најзначајното „ресетирање“ на евро-британските односи од 2016 година.
Одобрувањето се случи преку писмена постапка, по постигнатиот договор во Корепер, Комитетот на постојани претставници на земјите-членки. Преговорите продолжија до неколку часа пред самитот ЕУ-Велика Британија што се одржа утрово во Лондон. На масата не се само симболични прашања, туку и конкретни прашања, со непосредни последици врз бизнисите, граѓаните и континенталните безбедносни политики. Најстратешкото поглавје од договорот се однесува на заедничката безбедност и одбрана. Лондон, кој по Брегзит ја изгуби својата формална улога на европските маси, сега се предлага како централен партнер на континенталната безбедносна политика. За возврат, ќе може да пристапи до фондот за вооружување на ЕУ (SAFE), пакет од 150 милијарди евра насочен кон зајакнување на европските одбранбени капацитети во сè понестабилен геополитички контекст. Планиран е шестмесечен календар на состаноци помеѓу високиот претставник на ЕУ за надворешна политика и британските министри за надворешни работи и одбрана. Лондон, исто така, ќе може да учествува во одредени европски совети за надворешни работи и одбрана и да соработува во заеднички цивилни и воени операции. Враќање во пракса, ако не и во форма, на институционална соработка на високо ниво. На трговскиот фронт, новиот пакт има за цел да ги надмине ригидностите што се појавија по излегувањето на Обединетото Кралство од ЕУ. Договорот во земјоделско-прехранбениот сектор е особено значаен, со намалување на фитосанитарните бариери и поедноставување на царинските процедури. Важен чекор за справување со падот од 21% на извозот и 7% на увозот забележан по Брегзит.
Риболовот, жариште на конфликти во последниве години, сега наоѓа траен компромис: ЕУ ќе може да продолжи да пристапува до британските води до 2038 година, со што ќе се избегне враќање на честопати напнати и неизвесни годишни преговори. Ова обезбедува поголема стабилност и за европските и за британските рибари, со конкретни придобивки за цели крајбрежни заедници од двете страни на Ламанш. Во енергетскиот сектор, договорот воведува врска помеѓу системите за тргување со емисии во Лондон и Брисел. Целта е двојна: да се зајакне континенталната енергетска безбедност и да се заштитат британските компании од идниот европски „данок на јаглерод“, закажан за 2026 година. Ова усогласување ќе ги избегне конкурентските нееднаквости и, според експертите, ќе ги стимулира инвестициите во обновлива енергија и чисти технологии.
Меѓу поконкретните мерки за граѓаните, го забележуваме проширувањето на употребата на е-порти, електронски контроли на пасоши, од страна на британските патници што влегуваат во Европа. Ова ќе го направи транзитот низ аеродромите побрз и поедноставен. Покрај тоа, ќе се воведе посебен „пасош“ за домашни миленици, што ќе им го олесни патувањето на кучињата и мачките без потреба од повторени здравствени сертификати, една од тешкотиите што најмногу ги мразат британските граѓани по Брегзит.
Исто така, на ниво на млади, се очекуваат нови форми на мобилност за студенти и работници под 30 години, со цел зајакнување на културните и професионалните размени меѓу новите генерации. Британскиот премиер Кир Стармер беше заинтересиран да разјасни дека овој договор не претставува „чекор назад“ во однос на Брегзит, туку прагматична и неопходна акција. „Ова е избалансиран договор, кој ги намалува сметките, создава работни места и ја одржува граничната контрола“, изјави тој. Стармер ја нагласи важноста од „свртување на страницата“ и „гледање напред“, оставајќи ги зад себе конфликтите и идеолошките дебати што ги обележаа годините по референдумот. „Тоа е договор заснован на здрав разум“, повтори тој, „кој служи за подобрување на животот на обичните луѓе, за зајакнување на нашата економија и за повторно потврдување на нашата улога во светот според големата британска традиција“. Од европска страна, претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, го поздрави договорот, нарекувајќи го „ново поглавје“ во односите меѓу ЕУ и Обединетото Кралство. „Овој пакт се однесува на милиони луѓе и милиони пријателства“, рече таа, нагласувајќи како договорот претставува можност за културно, политичко и економско повторно поврзување. Новиот договор меѓу Европската Унија и Обединетото Кралство не е враќање во минатото, туку еволуција на билатералните односи што ги зема предвид предизвиците на сегашноста. Брегзит ги редефинираше границите и односите, но не ја избриша географијата, историјата и меѓузависноста меѓу Лондон и Брисел. Денес, со договор што ги балансира суверенитетот и соработката, се поставуваат темелите за нов модел на партнерство: пофлексибилен, поконкретен и поблиску до реалните потреби на граѓаните и бизнисите. По години конфликти и неизвесност, дијалогот е повторно во центарот на вниманието. И, за прв пат по долго време, иднината изгледа споделена.
Алесандро Фиорентино