Czy Szwecja jest skazana na postępową konstytucję?

Czy chęć zmiany konstytucji danego kraju jest konserwatywna? Czy konserwatyści nie powinni zawsze chcieć zachować status quo i opierać się zmianom? Być może nie w przypadkach, gdy prawa i konstytucje charakteryzują się nowoczesnym, postępowym myśleniem.

W wysoce demokratycznym i od wielu lat dobrze znanym postępowym królestwie Szwecji toczy się obecnie polityczna bitwa o konstytucję.

Siedem z ośmiu partii w parlamencie krajowym zgodziło się utrudnić zmianę konstytucji. Dotychczas obowiązywała normalna tzw. zwykła większość z ponad 50 procentami głosów w parlamencie krajowym, która mogła przegłosować zmianę konstytucji, jeśli ta sama decyzja została podjęta dwukrotnie, a pomiędzy nimi odbyły się wybory. Teraz wymagane będzie, aby dwie trzecie członków głosowało za zmianą, gdy propozycja zostanie poddana pod głosowanie przy drugiej okazji. Do zmiany konstytucji potrzebna będzie zatem większa liczba członków parlamentu.

Może to brzmieć rozsądnie, zwłaszcza z konserwatywnej perspektywy, w której ludzie lubią ostrożnie podchodzić do zmian w społeczeństwie. Jest to jednak bardziej skomplikowane.

Przez prawie 100 lat socjaldemokraci byli dominującą partią w szwedzkiej polityce. Była to największa partia, która pod wieloma względami przewodziła rozwojowi społecznemu. Przynajmniej do lat dziewięćdziesiątych. Później socjaldemokraci poświęcili się głównie dostosowywaniu się do neoliberalnych i konserwatywnych wiatrów i próbom utrzymania swojej władzy.

Tak długo, jak socjaldemokraci byli partią, która napędzała rozwój społeczny, a przynajmniej wierzyła, że tak jest, partia ta nie była zainteresowana utrudnianiem zmiany konstytucji. W tamtych czasach bronili nawet systemu, w którym do przyjęcia zmian wymagana była jedynie zwykła większość. Ale teraz, gdy w dużej mierze odcisnęli swoje piętno na szwedzkim społeczeństwie, nagle trudniej będzie zmienić sposób, w jaki Szwedzi postrzegają Szwecję i jak powinna być rządzona.

Zamiast tego nowa prawicowa partia, Szwedzcy Demokraci, chce pozostać przy starym porządku. Szwedzcy Demokraci niedawno zdali sobie sprawę, że nowa poprawka do konstytucji dałaby Socjaldemokratom – którzy od dwudziestu lat utrzymują się na poziomie 30-35 procent w wyborach, a tym samym utrzymują pozycję największej partii w Szwecji – prawo weta wobec nowych poprawek do konstytucji.

Nawet jeśli wszystkie inne partie chciałyby zmian, Socjaldemokraci, jeśli nadal będą mniej więcej tej samej wielkości, mogą zebrać liczbę głosów potrzebną do powstrzymania pożądanych zmian.

Obecnie, w latach 20-tych, to socjalno-konserwatywni i nacjonalistyczni Szwedzcy Demokraci przewodzą rozwojowi szwedzkiego społeczeństwa. To do ich polityki w zakresie migracji, zapobiegania przestępczości i energii dostosowują się inne partie. I to właśnie Szwedzcy Demokraci mają siłę, by podnieść trudną i delikatną kwestię wszystkich szwedzkich obywatelstw, które zostały przyznane na słabych podstawach wszystkim migrantom, którzy przybyli do Szwecji w ciągu ostatnich 30 lat.

Wielu Szwedów uważa dziś, że imigranci, którym przyznano szwedzkie obywatelstwo, ale którzy angażują się w poważne przestępstwa, którzy mają kontakty z brutalnym islamizmem, a być może nawet ci, którym przyznano obywatelstwo na niewłaściwych podstawach, powinni zostać pozbawieni obywatelstwa. Przynajmniej w przypadkach, gdy imigranci mają podwójne obywatelstwo i tym samym pozostali obywatelami swoich krajów pochodzenia.

Wymaga to jednak zmian w konstytucji, ponieważ wyraźnie stwierdza się w niej, że żaden obywatel Szwecji nie może zostać pozbawiony obywatelstwa.

Istnieje również kilka artykułów w konstytucji, które sugerują, że szwedzki porządek społeczny opiera się na idei równej wartości wszystkich ludzi, co mogło być wykorzystywane jako argument za wcześniej prawie niekontrolowaną imigracją. W tym przypadku nowe artykuły dotyczące szczególnej odpowiedzialności szwedzkiego społeczeństwa za własnych obywateli, a zatem nie za ludzi w ogóle, mogłyby stanowić mile widziane wyjaśnienie.

Ale wszystko to może teraz stać się trudniejsze, gdy wszystkie stare partie, na czele z socjaldemokratami, utrudniają zmianę konstytucji.

Dlaczego więc partia konserwatywna, taka jak Szwedzcy Demokraci, jest teraz partią, która chce ułatwić zmiany społeczne? Ponieważ to właśnie postępowe partie ukształtowały współczesną Szwecję.