Subscribe
Unia Europejska rozpoczęła największy w swojej historii remont infrastruktury energetycznej, obiecując inwestycję o wartości 1,2 biliona euro w modernizację sieci elektroenergetycznych do 2040 roku.
Centralnym punktem tej transformacji jest Rumunia, która jest głównym kandydatem do przekształcenia się w regionalny węzeł energetyczny w postaci ośmiu głównych „autostrad energetycznych” mających na celu obniżenie kosztów energii elektrycznej i zmniejszenie zużycia paliw kopalnych na całym kontynencie. Geostrategiczne położenie Rumunii sprawia, że jest ona skrzyżowaniem dróg dla bezpieczeństwa energetycznego UE, łącząc Europę Zachodnią (poprzez projekty Węgry-Austria finansowane z funduszy UE o wartości 30 mld euro do 2035 r.) z czarnomorskimi szlakami gazowymi, takimi jak BRUA i Neptun Deep, prawie podwajając przepustowość połączeń międzysystemowych z 4000 MW do 7200 MW. Jako filar stabilności w Europie Środkowo-Wschodniej, integruje odnawialne źródła energii i rozbudowę elektrowni jądrowych (bloki Cernavodă 3-4) w celu dywersyfikacji dostaw. Jak podkreśla specjalistka ds. energii Ionela Cuciureanu, „Rumunia musi przygotować swoją sieć na szybkie zmiany w zakresie odnawialnych źródeł energii”, a do połowy 2025 r. magazynowanie energii w akumulatorach może już przyczynić się do blisko 400 MWh.
Ceny energii elektrycznej w UE osiągną kluczowy punkt w 2024 r.: kiedy ceny energii elektrycznej dla przemysłu UE osiągną 0,20 euro za kWh, podczas gdy w Chinach 0,082 euro, a w USA 0,075 euro, plan Komisji Europejskiej zmierza do alarmującego punktu w czasie. Rumuńscy/europejscy konsumenci mogliby odnieść z tego ogromne korzyści, a Komisja przewiduje roczne oszczędności w wysokości około 40 miliardów euro po zakończeniu modernizacji sieci elektrycznej. Inwestycje te przynoszą efekt mnożnikowy, którego nie sposób przecenić.
Analiza Valorem Consulting wskazuje, że roczne inwestycje w wysokości 1,1 mld euro wymagane do obsługi rumuńskich sieci dystrybucyjnych przyniosą efektywność kosztową i wpływ na gospodarkę w wysokości ponad 5,8 mld euro. Partner Bogdan Belciu mówi: „Inwestycje w sieci energetyczne przygotowałyby grunt pod to, by Rumunia miała tanią i produkowaną w sposób zrównoważony energię – co byłoby atrakcyjne dla przemysłu: od centrów danych po sztuczną inteligencję, obróbkę metali i materiały budowlane oraz petrochemię. Są to potencjalne obszary dla Rumunii”.
Jednak mimo ambitnych obietnic, na drodze do postępu stoją ogromne przeszkody. Dumitru Chisăliță, prezes Stowarzyszenia Inteligentnej Energii i czołowy ekspert ds. energii w Rumunii, od dawna ostrzega, że Rumunia ma „długą historię arogancji, zarozumiałości i niekompetencji” we wdrażaniu polityki energetycznej. Jego krytyka jest częścią szerszej obawy, że Rumunia myli debatę z podejmowaniem decyzji, a reformy z symulakrami reform.
Branża energii odnawialnej bije na alarm w związku z nagłym wprowadzeniem nowych metod przyłączania do sieci. Rumuńskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej, Rumuńskie Stowarzyszenie Przemysłu Fotowoltaicznego i PATRES ostrzegają, że system, który rozpocznie się w styczniu 2026 r., „spowoduje tego samego rodzaju problemy dla wszystkich projektów energetycznych powyżej 5 MW, niezależnie od technologii”. Podłączenie do sieci już teraz jest głównym ograniczeniem dla rozwoju nowych projektów ze względu na ograniczenia legislacyjne i biurokratyczne, a stowarzyszenia branżowe proszą o trzyletnie opóźnienie w mechanizmie aukcyjnym.
W Rumunii, jak powiedział analityk polityczny Eusebiu-Valentin Stamate, „niepewność polityczna i gospodarcza w Rumunii może spowolnić tempo i stabilność rozwoju energii odnawialnej”. Zmieniające się wiatry polityczne mogą wymusić zmianę priorytetów sektora, powodując opóźnienia lub niespójności we wdrażaniu polityki; rosnące koszty, inflacja i zakłócenia w łańcuchu dostaw mogą przeszkodzić w finansowaniu i realizacji.
Minister energii Bogdan Ivan obiecał, że dynamiczne ceny i inteligentne liczniki mogą być w stanie obniżyć rachunki konsumentów nawet o 24%, powołując się na międzynarodowe zastosowania. Co więcej, inwestycje w infrastrukturę i systemy cyfrowe mają obniżyć straty technologiczne z obecnego poziomu do średniej europejskiej wynoszącej 8-10%.
Autostrady energetyczne Unii Europejskiej zapewniają Rumunii i innym konsumentom w UE ekscytującą i znaczącą nową drogę do tańszej i czystszej energii elektrycznej oraz zwiększonego bezpieczeństwa dostępu do energii elektrycznej. Sukces zależy jednak od przezwyciężenia biurokratycznej inercji, przyspieszenia wydawania pozwoleń i utrzymania jednolitości przepisów. Jak podkreślił Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, „inwestycje w modernizację i cyfryzację sieci elektroenergetycznej są niezbędne do zarządzania dwukierunkowym przepływem energii elektrycznej od prosumentów”.
Rumunia w znacznym stopniu wspiera Ukrainę i Mołdawię eksportem energii elektrycznej; ponad 1300 MW zostało dostarczonych w sytuacjach kryzysowych, takich jak rosyjskie ataki na ukraińską infrastrukturę w grudniu 2025 r., kiedy to rumuńska produkcja energii wodnej i wiatrowej umożliwiła Mołdawii przekierowanie prawie 1000 MW do Ukrainy. W 2024 r. Rumunia wyeksportowała 877 GWh (110 mln euro) do Ukrainy i 698 GWh (99 mln euro) do Mołdawii, przy krajowej pozycji importowej netto. Rumunia znajduje się w punkcie decyzyjnym, w którym jej strategiczna rola może albo uczynić z niej wieloregionalne centrum energetyczne, albo ją utrudnić z powodu niepowodzeń politycznych i niejasności regulacyjnych.
Dla obywateli Rumunii i UE stawka, mierzona niższymi cenami energii, utworzonymi miejscami pracy i celami klimatycznymi do osiągnięcia, nie może być wyższa.