Subscribe
Po ponad dwóch stuleciach bezaliansowości, oficjalne przystąpienie Szwecji do NATO w 2024 r. stanowiło doniosły punkt zwrotny w radykalnie zmienionym klimacie międzynarodowym. Ta zmiana kierunku wynikała w szczególności z rosnącego postrzegania zagrożenia ze strony Rosji, zintensyfikowanego przez zakrojoną na szeroką skalę inwazję na Ukrainę w 2022 roku. W tym nowym kontekście geopolitycznym szwedzkie dozbrojenie jawi się nie jako środek epizodyczny, ale jako integralna część długoterminowej strategii.
WEJŚCIE NATO JAKO CEZURA HISTORYCZNA
Aby zrozumieć obecną fazę militaryzacji Szwecji, należy zacząć od fundamentalnego faktu: przezwyciężenia historycznej neutralności. Rosyjska agresja na Ukrainę radykalnie zmieniła europejski krajobraz strategiczny. Postrzegane ryzyko eskalacji konfliktu i rosnąca asertywność militarna Moskwy skłoniły zarówno Szwecję, jak i Finlandię do porzucenia dwóch wieków neutralności w celu zapewnienia zbiorowej ochrony przewidzianej w artykule 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. Szwedzki parlament ratyfikował przystąpienie większością ponadpartyjną, odzwierciedlając skonsolidowany konsensus polityczny i społeczny, poparty dowodami na pojawiające się zagrożenia geopolityczne.
STRUKTURALNE PRZEZBROJENIE I WZROST WYDATKÓW WOJSKOWYCH
Nowa postawa obronna Szwecji opiera się na kompleksowej i progresywnej strategii dozbrojenia zgodnej ze standardami NATO. Od 2020 roku wydatki na wojsko już się podwoiły, osiągając 2,4% PKB, ale deklarowanym celem jest osiągnięcie 3,5% do 2032 roku. Jest to jeden z najwyższych odsetków wśród państw członkowskich, namacalny znak strategicznego zaangażowania Sztokholmu w Sojusz Atlantycki. Program zbrojeniowy obejmuje zakup nowoczesnych systemów uzbrojenia – takich jak drony, zaawansowana artyleria, broń przeciw okrętom i obrona powietrzna – a także plan inwestycyjny w zdolności technologiczne i cyberobronne, niezbędne elementy nowoczesnej wojny.
ARMIA ZORIENTOWANA NA AKTYWNE ODSTRASZANIE
Nowa szwedzka strategia obronna zrywa z konserwatywnym podejściem z przeszłości i przesuwa się w kierunku logiki aktywnego odstraszania, opartej na gotowości i projekcji siły. Reorganizacji armii towarzyszy rewizja poboru: przywrócona w 2017 r., obejmuje teraz eliminację „zasady dziesięciu lat”, która ustanowiła maksymalny limit wycofywania poborowych. Decyzje te odzwierciedlają nową świadomość strategiczną: mimo że Szwecja nie graniczy bezpośrednio z Rosją, jest geograficznie wrażliwa, zarówno jako potencjalny korytarz tranzytowy dla wojsk NATO w przypadku konfliktu w krajach bałtyckich, jak i ze względu na kontrolę nad wyspą Gotlandia, kluczowym punktem na Morzu Bałtyckim.
SPÓJNOŚĆ POLITYCZNA I POPARCIE SPOŁECZNE
Godnym uwagi elementem szwedzkiej polityki zbrojeniowej jest silny ponadpartyjny konsensus. Pakiet zbrojeniowy zatwierdzony przez parlament w czerwcu 2025 r. uzyskał również poparcie socjaldemokratycznej opozycji, demonstrując jedność narodową w kwestiach obronnych. W erze naznaczonej polaryzacją polityczną stanowi to siłę Szwecji, umożliwiając jej szybkie dążenie do osiągnięcia celów strategicznych bez niepewności typowej dla innych scenariuszy krajowych.
ZNACZĄCA TRANSFORMACJA
Wraz z wejściem do NATO, Szwecja szybko rekonfiguruje się jako w pełni zintegrowany gracz w euroatlantyckiej architekturze bezpieczeństwa. Proces przezbrajania podjęty przez Szwecję stanowi jedną z najbardziej znaczących transformacji w europejskim krajobrazie bezpieczeństwa po 2022 roku. Ewolucja ta jest wynikiem interakcji trzech głównych dynamik. Po pierwsze, przystąpienie tego kraju do NATO pociągnęło za sobą przyjęcie nowych zobowiązań w obszarze obrony zbiorowej, oznaczając zerwanie z tradycyjną pozycją neutralności. Po drugie, konflikt w Ukrainie i rosnąca asertywność Rosji głęboko zmieniły postrzeganie bezpieczeństwa w szwedzkim społeczeństwie, prowadząc do większej świadomości konkretnej możliwości bezpośredniego zagrożenia. Wreszcie, zmiana ta odzwierciedla również szerszy proces redefiniowania tożsamości narodowej, obejmujący stopniową internalizację przez opinię publiczną i instytucje możliwości rzeczywistego konfliktu, który nie jest już relegowany do sfery teoretycznych hipotez. Jako symbol nordyckiej neutralności, Szwecja szybko staje się jednym z najbardziej dynamicznych graczy w nowej europejskiej architekturze bezpieczeństwa. Sukces tego procesu będzie jednak zależał, w perspektywie średnio- i długoterminowej, od szeregu kluczowych czynników. Niezbędne będzie zapewnienie utrzymania wysokiej jakości standardów w siłach zbrojnych, aby stopniowy wzrost wydatków wojskowych był ekonomicznie zrównoważony oraz aby zachować wewnętrzną spójność polityczną niezbędną do utrzymania takiej strategicznej zmiany.