Subscribe
Доналд Трамп, актуелниот претседател на Соединетите Американски Држави, повторно го крена гласот. На неговата платформа за социјални медиуми, Truth, тој објави планови за воведување царини од 50% за сите стоки што доаѓаат од Европската Унија почнувајќи од 1 јуни. Јасна порака: доста со муабетењето, време е да се промени курсот во трговските односи со Брисел.
Трамп ја обвинува ЕУ дека со децении дејствувала како структура дизајнирана економски да ги искористи САД. Тој ги наведува трговските бариери, казнувањето на системите за ДДВ, дискриминаторските регулативи, неправедните корпоративни санкции, монетарната манипулација и генерално непријателскиот став кон големите американски компании. Тој посочува една бројка пред сè: трговскиот дефицит за кој тврди дека надминува 250 милијарди долари годишно.
Но, вреди да се застане тука. Официјалните бројки од 2023 година раскажуваат поинаква приказна. Според достапните податоци, САД увезле стоки во вредност од околу 502 милијарди долари од ЕУ, додека извозот во Европа изнесувал вкупно 344 милијарди долари. Дефицитот постои, но е помал отколку што тврди Трамп. А кога ќе се вклучат услугите – како што се дигиталните и технолошките услуги – трговскиот биланс станува уште порамномерен: 795 милијарди долари наспроти 743 милијарди долари.
Тоа не значи дека критиките на претседателот се целосно неосновани. Европската Унија, со својата раширена бирократија, често ја попречува конкуренцијата и спроведува регулативи кои се чини дека се дизајнирани да ги казнат надворешните страни. А европските конзервативци – особено во Италија – одамна јасно ставија до знаење дека оваа Унија, во нејзината сегашна форма, не функционира.
Сепак, наша должност е да нагласиме една вистина што не може да се игнорира, особено во толку деликатен историски момент: Европа не е непријател. Европа е природен сојузник на Соединетите Американски Држави. И ако Трамп е решен да ги брани американските национални интереси – што е сосема легитимно и пофално – тој мора да запомни дека сега повеќе од кога било, САД и ЕУ мора да одат во иста насока.
Тарифите како политичко оружје
Царината од 50% е повеќе од едноставна трговска мерка. Тоа е објавување на комерцијална војна што ризикува да предизвика неконтролирана спирала. Последиците веќе се чувствуваат. Европските берзи изгубија над 183 милијарди евра за еден ден. Миланскиот Ftse Mib затвори со пад од 1,94%, Париз изгуби 1,65%, Франкфурт падна за 1,54%. Само Лондон, заштитен со неодамнешниот билатерален договор со Вашингтон, ги задржа загубите на -0,24%.
Волстрит не се снајде ништо подобро: Dow Jones падна за 1,1%, Nasdaq за 1,68%, а S&P 500 за 1,15%. Ефектите се глобални, влијаејќи и на европските и на американските економии. Според проценките, царината од 50% би можела да предизвика пад на БДП на Италија за 0,6%. ЕУ како целина би можела да изгуби 0,7%, Германија 0,8%. Но, најголем губитник би можеле да бидат самите САД, со проектиран пад од 1,5%.
Со други зборови: сите губат. Вклучувајќи ја и Америка.
Европа како стратешки партнер
Никој не негира дека постојат триења и несогласувања. Но, како и со браќата и сестрите, дијалогот – дури и ако е тежок – е единствениот пат напред. Не можеме да си дозволиме структурни поделби меѓу двете страни на Атлантикот. Особено сега, во услови на заеднички глобални предизвици: заканата од Кина, нестабилноста на Блискиот Исток, војната во Украина, енергетските притисоци и конкуренцијата со Азија околу технологијата и синџирите на снабдување.
Трамп е апсолутно во право кога сака силна, суверена и почитувана Америка. Но, токму затоа што сме браќа, Европа мора да биде дел од заедничка визија . Конзервативците добро го знаат ова: време е за реформирана Европска Унија – помалку бирократска, попродуктивна, поблиска до своите граѓани. Но, тоа не може да се постигне преку грубата сила на протекционизмот. Потребна е храброст за реформи и јасност на заедничките цели.
Конзервативниот пат: Сила и реализам
Протекционизмот може да послужи, во некои случаи, како тактичка алатка. А Трамп е мајстор во создавање притисок за добивање отстапки. Но, вистинското лидерство – она што гради, а не уништува – знае кога да ја намали температурата за да го заштити она што навистина е важно: сојузот меѓу Западот и САД.
Она што ни треба е заедничка трансатлантска визија што ги зајакнува западните индустрии наспроти азиските гиганти. Потребни ни се заеднички правила за дигитални работи, вештачка интелигенција и стратешка инфраструктура. Она што ни треба е визија, а не само сила.
Заклучок
Доналд Трамп со право истакна нерамнотежа на која мора да се одговори. Но, сега е време да се оди чекор понатаму: да се трансформира конфронтацијата во соработка, притисокот во сојуз. Европа повеќе не треба да се гледа како противник – таа е и останува клучен сојузник на Соединетите Американски Држави во светот.
Европските конзервативци се подготвени да го дадат својот дел за посилна, послободна, поправедна Европа. Но, Соединетите Американски Држави мора да одлучат дали сакаат да одат со нас – или против нас. Надежта е дека Трамп – лидер со извонредна визија, иако понекогаш претеран во тонот – повторно ќе може да го пронајде својот стратешки компас. Бидејќи браќата може да се расправаат, но не се разделуваат. А денес, повеќе од кога било, на светот му е потребен обединет Запад.