Subscribe
Европските земјоделци ја постигнаа првата победа во битката со Брисел околу спроведувањето на еколошките политики. Нивниот гнев, изразен во неодамнешните протести – кои го потресоа континентот од запад кон исток, некои од најдолгите и најнасилните демонстрации во Европа во последниве години – ги поттикна прво националните влади да преземат низа мерки и второ Брисел да ја направи својата прва отстапки. Надвор од ветувањата, па дури и неколку конкретни достигнувања, европските земјоделци им одржаа лекција на националните власти и бриселските бирократи: тие не можат да се игнорираат, тие се важни, тие играат суштинска улога во економијата и општеството на Европа. А епизодата на протестот во Брисел, која дојде откако националните влади веќе ветија дека ќе исполнат некои од нивните барања, требаше да го нагласи заклучокот од оваа лекција. И нивната војна не е завршена. Ветуваат дека ќе продолжат со протестите бидејќи тоа што го постигнале не е доволно.
Европските земјоделци ги преселија своите трактори во Брисел
По неколкунеделни протести во нивните земји, земјоделците ги преместија своите трактори во белгискиот главен град, поставувајќи опсада на плоштадот Луксембург, на само неколку стотини метри од местото каде што лидерите на ЕУ се состануваат во Советот на ЕУ. Земјоделците од Франција, Белгија, Италија, Германија, Холандија и Шпанија беа во Брисел за да ја кажат својата загриженост. Тие сакаат да произведуваат квалитетна храна, но не можат според сегашното законодавство што го наметнува Брисел. Тие сакаат фер цени и сакаат ЕУ да престане да увезува храна од другите континенти. Тие не сакаат нелојална конкуренција од инфериорни земјоделски производи кои имаат корист од повластен царински третман. Ниту едно ветување не ги увери. Земјоделците палеле пожари, палеле петарди и со трактори ги блокирале булеварите во главниот град на Белгија. Тие дури се обидоа насилно да влезат во Европскиот парламент, а полицијата мораше да интервенира со гранати со солзавец и водени топови.
Шефот на ЕК јавно ја признава важноста на земјоделците за европската економија и општество
Во обид да ги смири демонстрантите, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ги увери за „поддршката од ЕУ“, откако ја призна нивната важност во обезбедувањето на безбедноста на храната на континентот и нивниот значаен придонес за економскиот раст, со раст на производството за 13% во 2022 година. и „позитивен придонес“ за трговскиот биланс на ЕУ од 5%. Понатаму, таа тврдеше дека ги разбира нивните „комплексни напори“ во време кога треба да останат конкурентни на глобалниот пазар додека имаат високи стандарди за заштита на животната средина.
„Поддршката од ЕУ“ што ја вети фон дер Лајен не ги задоволи. Бараат конкретни мерки.
И првите чекори се преземени: едногодишно отстапување од законот со кое се бара од нив да оставаат %-7% земјиште лопатар секоја година за да се врати здравјето на почвата. Брисел, исто така, вети дека ако некој од соседите на Украина е „преплавен“ со украинско жито, повторно ќе се воведат ограничувања на царинскиот третман.
Од почетокот на минатата година, субвенциите за земјоделците се условуваат со почитување на новите еколошки прописи, вклучувајќи ја и обврската да се остави дел од обработливите површини за обновување. Обврската беше суспендирана по избувнувањето на војната во Украина за да се избегне нарушување на пазарот, особено во контекст на инвазијата на украинското жито на европскиот пазар. Отстапувањето истече на крајот на минатата година и земјоделците бараат негово продолжување. За почеток, барем уште една година.
Царински давачки за украинските житарки кои влегуваат во ЕУ
Земјоделците во соседните држави на Украина бараат повторно воведување на царините за украинското жито, кои се укинати од 2022 година. Иако Комисијата утврди дека европскиот пазар не настрадал како резултат на оваа мерка, таа мораше да признае дека во земји како Полска, Романија, Унгарија и Словачка, мерката имаше катастрофални ефекти врз домашниот земјоделски сектор. Всушност, во средината на минатата година, четирите соседни земји – Полска, Романија, Унгарија и Словачка, плус Бугарија – побараа од Брисел да го забрани увозот на украинско жито. Две од нив – Полска и Унгарија – исто така еднострано одлучија привремено да ги прекинат своите договори со Украина за овој увоз.
Најмногу „дарежлива“ влада во ветувањата кон земјоделците – онаа во Париз
Франција ќе престане да ги забранува пестицидите додека не се донесе слична одлука во целиот блок на ЕУ, е една од обврските преземени од премиерот Габриел Атал. Тој рече дека нема смисла Франција да носи такви одлуки пред тие да бидат решени во Брисел. Забраната за употреба на пестициди – регулирана во Франција уште во 2019 година – е една од главните поплаки на француските фармери. Друг – исто толку итен – е планот на владата за постепено укинување на субвенциите за дизелот, план што го имаат и земјоделците во Германија. Но, ветувањата на Атал на оваа тема беа отфрлени како недоволни. Последно, но не и најмалку важно, премиерот Атал цврсто вети – велејќи дека „не доаѓа предвид“ – дека Франција ќе го прифати трговскиот договор на Меркосур со земјите од Латинска Америка. Некои од нив се и главни производители на земјоделска храна, а очигледно договорот за слободна трговија за елиминација или намалување на тарифите предизвикува загриженост кај европските земјоделци, особено со оглед на искуството со украинското жито. Во оваа насока, иако политичкиот договор меѓу ЕУ и земјите од Меркосур – Бразил, Аргентина, Уругвај и Парагвај – е постигнат уште во 2019 година, договорот за слободна трговија сè уште не е парафиран.
Германските земјоделци незадоволни од ветувањата на канцеларот Шолц се закануваат со дополнителни протести
Иако владата во Берлин вети дека ќе ги укине даноците на земјоделските машини, германските земјоделци не се задоволни и веруваат дека ова е стратешки потег на канцеларот Олаф Шолц за да ја придобие нивната добра волја. Тие бараат тој да го ревидира својот план за постепено зголемување на данокот на дизел во земјоделскиот сектор до целосно укинување на субвенцијата во 2026 година. Шолц, исто така, вети дека ќе ја намали бирократијата во секторот со поедноставување на административните процедури. Изјавите беа дадени, стратешки, на последниот Германски земјоделски саем.
Проевропеецот Доналд Туск доби ветување од Брисел, но решението на проблемот – украинското жито – се уште е под сомнеж.
Соочена со масовни протести помалку од еден месец по преземањето на функцијата – опозицијата го искористи моментот и, паралелно со протестите на земјоделците, организираше огромни улични демонстрации – новата влада во Варшава мораше брзо да дејствува пред опасноста да биде соборен пред навистина да го започне својот мандат. Проевропската влада на Доналд Туск доби отстапки во Брисел, од кои некои земјоделците не се задоволни, но барем тоа е повеќе од ништо. ЕУ не се откажува од продолжувањето на бесцаринскиот пристап за земјоделските производи од Украина во јуни, но е принудена да понуди некои „заштитни мерки специфични за земјата“ и да го блокира овој увоз доколку пазарот на една земја е преплавен со овие производи. Покрај тоа, ЕУ вети дека ќе ја притисне Украина да намали некои од трговските бариери што ги наметна на производите на ЕУ.
Во изборна година, владата во Букурешт се бори да ги реши проблемите на земјоделците во последен момент.
Владата во Букурешт одобри серија мерки што ги бараа земјоделците за време на нивните протести и вети повеќе. Поддршка од 100 евра/хектар за земјоделците во зеленчуковиот сектор и исто толку по грло животно, одложување на плаќањата за кредитни договори и субвенционирање на дизелот за земјоделството за 25% од цената на пумпата од 30 јуни. Но, прашањето за украинскиот увоз на жито – главното барање на романските земјоделски организации – е во мирување. Претставниците на фармерите го повикаа министерството да работи на воведување национална заштитна клаузула и построги ограничувања на увозот кога ќе се обноват концесиите за Украина.
Згора на сите неодложни прашања, останува прашањето за обврската на фармерите да ги спроведат регулативите на ЕУ за намалување на добитокот за наскоро да се намали загадувањето со метан. Либералната влада на Марк Руте побрза да спроведе таков план во Холандија пред да се усвои законодавството на ЕУ. Резултатот – масовни, насилни протести кои траеја, со прекини, со години. Уште повеќе, од сите овие антивладини демонстрации се роди и влезе во законодавниот дом нова партија, Движењето Фармер-Граѓани (БББ), што ја размрда политичката сцена и го загрози парламентарното постоење на некои етаблирани партии. Романија беше, исто така, една од другите земји кои се спротивставија на воведувањето на ваква мерка оваа година, барајќи отстапување од нејзината примена оваа година.