Subscribe
Блокираната директива на ЕУ за еколошките барања повторно ја поттикнува дебатата за институционалната рамнотежа: заштита на малите бизниси и почитување на законодавниот интегритет наместо идеолошката ревност.
Хаосот околу директивата за „зелено перење“ на Европската Унија откри растечки идеолошки раскол во Европа. Од една страна, се оние кои се залагаат за агресивна имплементација на Зелениот договор, честопати игнорирајќи ги неговите економски и регулаторни оптоварувања. Од друга страна, добива на сила поконзервативна, прагматична визија – онаа што дава приоритет на пропорционалноста, правната јасност и заштитата на микропретпријатијата, кои го формираат столбот на европската економија.
Изненадното повлекување на директивата од страна на Европската комисија предизвика негодување кај прогресивните и либералните фракции. Но, многу набљудувачи го гледаат тоа како задоцнет чин на политичка одговорност. Полското претседателство со Советот на ЕУ го откажа она што требаше да биде последен трилошки состанок – каде што Парламентот, Советот и Комисијата ќе го финализираа законот – наведувајќи „премногу сомнежи и конфузија“. Варшава ги потсети сите страни дека квалитетот на законодавството секогаш мора да преовладува над брзината. Во срцето на загриженоста на Комисијата е амандманот вметнат од земјите-членки што би можел да наметне значителни оптоварувања за речиси 30 милиони микропретпријатија – околу 96% од сите бизниси во ЕУ. Ова се компании кои веќе се борат со бирократијата и регулаторниот притисок, и за кои понатамошното почитување на животната средина би било не само скапо, туку и неуправливо.
Заштитата на едноставноста и пропорционалноста во законодавството не е саботажа – тоа е здрав разум. Како што објасни портпаролката на Комисијата, Паула Пињо, овој амандман „го искривува предлогот“ и ја поткопува неговата основна цел: да се развијат зелени пазари без да се наштетат на најмалите играчи. Во овој контекст, заканата на Комисијата да го повлече предлогот е легитимна употреба на нејзиниот авторитет заснован на договори. Сепак, во рамките на Европскиот парламент, социјалистичките и либералните групи одговорија со идеолошко негодување. Тие ја обвинуваат Комисијата – предводена од Урсула фон дер Лајен – дека се покорува на политичката линија на Европската народна партија (ЕПП), Конзервативците и реформистите (ЕЦР) и Патриотите за Европа (ПФЕ), кои неодамна побараа предлогот да биде повлечен. Но, токму ова обвинување ја открива природата на конфликтот: не несогласување околу техничките детали, туку подлабок отпор кон растечкото влијание на прагматичната, конзервативна Европа која ја дава економската реалност пред зелениот идеализам.
Критичарите тврдат дека ЕНП „се усогласила со крајната десница“ во спротивставувањето на директивата. Всушност, она од што се плашат е ерозијата на нивната прогресивна доминација во институциите на ЕУ. Законодавниот процес во ЕУ се заснова на рамнотежа помеѓу Комисијата, Советот и Парламентот. Присилното усвојување на директива, а воедно и игнорирањето на сериозните загрижености од земјите-членки и самата Комисија, ризикува да ја поткопа таа рамнотежа – а со тоа и легитимноста на донесувањето закони на ЕУ.
Италија придонесе за промената со повлекувањето на својата поддршка за преговарачкиот мандат на полското претседателство. Иако првично го одобри општиот пристап на Советот во јуни 2024 година, Рим оттогаш разјасни дека никогаш навистина не го поддржал предлогот. Овој пресврт може да предизвика повторно отворање на преговорите од нула, сигнализирајќи пошироко преиспитување на изводливоста на директивата. Се појавуваат дополнителни сомнежи во врска со методот што Комисијата го избра за проценка на одржливоста на производот – Правилата за категоријата еколошки отпечаток на производот (PEFCR) – кој беше критикуван поради неговата сложеност и недостаток на транспарентност.
Далеку од тоа да претставува неуспех, суспензијата на директивата може да биде можност: шанса за преформулирање на политиката на ЕУ за животна средина во границите на економскиот прагматизам и институционалното почитување. Климатската политика не може да се наметнува одозгора – таа мора да го одразува социјалното и економското ткиво на континентот. Европа треба да слуша пред да дејствува, да ја заштити разновидноста на своите економии и да се повлече од еколошкиот радикализам кога е потребно. Конзервативната визија не ги отфрла промените – таа инсистира на одговорни, одржливи и реални промени. Запирањето на директивата за „зелено перење“ испраќа јасен сигнал: Европа размислува повторно.
Алесандро Фиорентино